Voelen

Ons emotionele brein (zoogdierenbrein, lymbisch systeem) en cognitieve brein (moderne brein, neocortex) ontvangen prikkels/informatie uit buiten- en binnenwereld zo goed als tegelijkertijd. Samenwerking tussen deze twee leidt tot innerlijke harmonie; concurrentie tot klachten. Het is in deze tijden een enorme uitdaging voor ons om deze twee breinen in balans te laten zijn, door het emotionele brein dat voortdurend op de achtergrond alert is (want overleven staat op één) op gevaren en kansen (met bijbehorende emoties*) en dat, indien het een signaal af geeft, voorrang krijgt. (Van deze mechanismen maken berichtjes op je telefoon en sociale media ook gebruik.) Anderzijds controleert het cognitieve brein de emoties (wat mee en tegen kan werken) én moet het ook voortdurend zorgen voor het filter/de aandacht/de focus. Langere tijd niet luisteren naar je emotionele brein, je emoties, leidt tot lichamelijke signalen. Onderdrukking van emoties is veelal slechter voor je gezondheid dan de emoties zelf. Dus: maak contact met je lichaam en emoties en laat emoties toe. Maar je moet er natuurlijk ook niet door overspoeld raken, wat kan gebeuren als het emotionele brein het cognitieve brein domineert (zoals bij PTSS of paniek).

 

Net als onze gedachten, zijn ook onze emoties grotendeels elke dag dezelfde, aangezien zij gekoppeld zijn aan onze gedachten. Dit verloopt via neuro-chemische reacties; je lichaam zorgt voor een bijpassend gevoel bij je gedachte en een passende gedachte ontstaat weer bij een bepaald gevoel.

Emoties zijn overigens niet meer dan een bewuste beleving van een fysiologische reacties (in het lymbisch systeem) die de activiteit van de biologische systemen van het lichaam bewaakt.

En zoals reeds gezegd, emoties zijn belangrijke boodschappers, dus luister naar ze. Het niet luisteren naar alarmsignalen van het emotionele brein, vertaalt zich vaak in lichamelijke problemen. Denk hierbij aan de klassieke stresssignalen: onverklaarbare vermoeidheid, hoge bloeddruk, steeds terugkerende verkoudheid en andere infectieziekten, hartkwalen, ingewands- en huidklachten. Onderzoek toont daar bovenop aan dat het onderdrukken van negatieve emoties door het cognitieve brein, en niet de negatieve emoties zelf, het zwaarst drukken op hart en bloedvaten.

 

Dus: leer te luisteren naar je gevoel. Leer beter te voelen!

 

Tips hierbij:

• Door regelmatig aan mindfulness, meditatie en/of yoga te doen en/of stil te staan/zijn, neemt je lichaamsbewustzijn toe en wordt je sensitiever voor je eigen signalen. Je kunt er dan op tijd wat mee doen en voorkomen dat het te veel ophoopt waardoor je geen idee meer hebt waar signalen vandaan komen.
• Als je een emotie voelt, sta er dan eerst bij stil (wat voel je precies en waar voel je het) en vraag je af wat het je te vertellen heeft. Luister hierbij naar je intuïtie. Daarna kan je kiezen wat je ermee doet. Als je weet wat het je te vertellen heeft, kan je er dan naar handelen? Of is het iets om later nog eens bij stil te staan, en moet je het even opschrijven? Je kan natuurlijk ook alsnog kiezen voor de reacties die we vaak meteen als reflex inzetten op een negatieve emotie: vermijden, verdoven, relativeren, controleren.

 

Negatieve emoties schakelen genen in die zorgen voor een slechte gezondheid.

Positieve emoties daarentegen zorgen voor gezondheidsbevorderende, zoals:

- meer activiteit van de nervus vagus, wat betekent dat er meer balans is in het autonome zenuwstelsel (sympatisch vs. Parasympatische activiteit)

- verbeterde werking deel immuunsysteem door te lachen (meer specifiek opwaartse regulering van de genen die met NK-celactiviteit samenhangen)

- vrijmaken van oxytocine (knuffelhormoon) waardoor angst en onrust afnemen (en vertrouwen, vergeving en liefde toenemen) en allerlei organen/systemen beter gaan werken (bloedvaten, immuunsysteem, maag, bloedsuikerspiegel)

 

Dankbaarheid is een van de meest krachtige emoties. Samen met waardering kunnen deze emoties je beïnvloedbaarheid vergroten. Ze leren je lichaam (het onbewuste brein) emotioneel aan dat de gebeurtenis waar je dankbaar voor bent al heeft plaatsgevonden, want meestal zijn we dankbaar nadat een wenselijke gebeurtenis zich heeft voorgedaan.

 

Zoals reeds vermeld bij balansgebied ‘denken’ is het grote verschil tussen mensen die veel minder last hebben van stress dan andere mensen, hun mentale veerkracht/flexibiliteit. De mogelijkheden om deze te vergroten liggen deels in het balansgebied ‘voelen’. Denk hierbij aan:

- beter voelen (in plaats van weglopen, vermijden, verdringen, verdoven)

- acceptatie/ verdraagzaamheid (stoppen met energie verspillen, stoppen met je gedachten te serieus te nemen, niet reageren), open waarnemen

- je richten op positieve gevoelens zoals dankbaarheid en liefde

- zelfcompassie/waardering, liefde voor jezelf

 

N.B. Emoties zijn (vanuit evolutionair perspectief bekeken) zeer nuttig. Bij een bedreiging ontstaat angst, onrust en bij een kans ontstaat verlangen. Bij succes ontstaat geluk, een goed gevoel, opluchting/bevrijding en bij mislukking ontstaat teleurstelling, pijn en/of verdriet. Deze emoties beïnvloeden toekomstig gedrag. Heel logisch en heel nuttig voor het overleven.